Prokuroria dhe Avokati i Popullit kërkojnë më shumë fonde në buxhetin për vitin 2026. Sipas tyre, vitin e ardhshëm këto dy institucione nuk do të mund të kryejnë normalisht aktivitetet e tyre për shkak të mungesës së fondeve. Kryeprokurori Kocevski kërkoi korrigjim të buxhetit të tyre, i cili në vend të 0,4% të garantuar me ligj, është vetëm 0,2% e buxhetit. Sipas tij, këto fonde nuk janë për paga më të larta, por për të mundësuar kryerjen e hetimeve, të cilat çdo vit janë gjithnjë e më shumë, ndërsa numri i të punësuarve zvogëlohet.
“Që nga fillimi i vitit 2024 deri më sot, domethënë më pak se dy vjet, kemi humbur mbi 10% të të punësuarve që janë larguar për arsye të ndryshme. Janë rreth 40 të punësuar që larguan për shkak të pensionimit, për shkak të punës në një vend tjetër ose vdekjes. Gjatë të njëjtës periudhë nuk na është aprovuar asnjë punësim i ri, madje as për të plotësuar këto vende të lira. Asnjë punësim nuk na është aprovuar as për vitin 2026, prandaj presim që numri i të punësuarve të zvogëlohet edhe më tej”, tha Kocevski.
Kritika të forta ndaj Ministrisë së Financave dhe Qeverisë erdhën edhe nga Avokati i Popullit, i cili konsideron se institucioni i tij është plotësisht degraduar me projektbuxhetin për vitin 2026. Aktualisht nuk ka një Avokat të Popullit të zgjedhur, por janë 8 zëvendës, dhe në buxhet nuk janë parashikuar fonde nëse ata do të zgjidhen. Përveç kësaj, nuk do të marrin as 30% të parashikuara me Marrëveshjen Kolektive.
“Të punësuarit në institucionin e Avokatit të Popullit nuk janë punonjës klasik administrativ që kalojnë kohën e punës në zyrat e tyre përpara kompjuterëve, por janë zyrtarë që janë të ekspozuar ndaj rreziqeve, sfidave, presioneve”, tha Ylber Rufati, zëvendës Avokat i Popullit.
Por në lidhje me treguesit ekonomikë të buxhetit, të paraqitur në ekspozenë të ministres Dimitrieska-Koçoska, qëndron se vitin e ardhshëm ekonomia do të rritet me 3,8%, ndërsa inflacioni me 2,5%. Sipas ministres, ky buxhet është vizionar, i disiplinuar dhe ofron stabilitet fiskal dhe parashikueshmëri. Nga investimet kapitale, më të rëndësishmet do të jenë Korridoret 8 dhe 10D, por do të ndërtohet edhe autostrada drejt Bllacës. Deficiti buxhetor, që në thelb do të thotë borxh i ri, do të jetë 3,5% e PBB-së ose rreth 637 milionë euro. Me këtë nuk do të arrihet qëllimi i dëshiruar për konsolidim fiskal dhe deficit prej 3%.
“Shkelja e vogël prej 0,5% të PBB-së nga rregulli fiskal i vendosur për deficitin buxhetor, i atribuohet nevojës për sigurimin e mjeteve financiare për përmbushjen e detyrimeve nga anëtarësimi në aleancën NATO, për investime kapitale në mbrojtje, modernizimin e infrastrukturës së transportit dhe projekteve lokale infrastrukturore”, deklaroi Koçoska.
Për kryetarin e Këshillit Fiskal, akademik Abdulmenaf Bexheti, deficiti i lartë reflekton realitetin. Megjithatë, ai pati disa vërejtje, përfshirë mungesën e procedurës që buxheti t’u dorëzohet atyre përpara se të dërgohet në Qeveri, në mënyrë që të mund të japin opinion mbi dokumentin.
“Duhet të përfshihen edhe detyrimet nga sistemi SPO, të cilat tek ne arrijnë rreth 700 milionë euro, që do të thotë borxh ekzistues që ende nuk është paguar. Duhet të jemi realistë kur e paraqesim këtë, dhe nëse llogaritet kështu, borxhi publik do të ishte mbi 62,5%”, vlerëson Bexheti.
Ministrja Dimitrieska-Koçoska njoftoi gjithashtu kontrolle të rrepta të shpenzimeve në buxhet, duke ndjekur çdo denar të shpenzuar.