Në të gjithë Evropën dhe Shtetet e Bashkuara, kompanitë e mbrojtjes janë të zëna me zhvillimin e raketave të vogla dhe të lira për t’u përballur me sfidën e paraqitur nga lufta në Ukrainë: si të ndalojnë qindra dronë pa falimentuar, raporton The Telegraph.
Më 9 shtator, NATO u detyrua të ngrinte avionë F-16 për të rrëzuar rreth njëzet dronë që kaluan kufirin me Poloninë. Raketa me vlerë rreth 570,000 euro u qëlluan për të kapur dronët Shahed, vlera individuale e të cilëve është më pak se një e dhjeta e asaj shume, dhe gjysma e përpjekjeve ishin të pasuksesshme. Në përgjigje, udhëheqësit evropianë u zotuan të ngrinin një “mur dronësh” në krahun lindor të NATO-s, i cili do të përfshinte sisteme të ndryshme të luftës elektronike dhe të kapjes.
Një nga kompanitë e përmendura më sipër është Frankenburg Technology, drejtori ekzekutiv i së cilës, Kusti Salm, prezantoi projektin e raketave Mark 1. Me madhësinë e një bagete, raketa Mark 1 është projektuar si një vijë e parë mbrojtjeje kundër sulmeve ruse me dronë. Me vetëm 65 centimetra gjatësi, raketa është më e vogël se dora mesatare e njeriut.
Ndërtimi i një rakete të lirë është një sfidë edhe për inxhinierët më të mirë të raketave. Raketat në arsenalet mbrojtëse perëndimore kanë tendencë të kenë karakteristika të shkëlqyera, por ato janë të shtrenjta dhe aftësitë e tyre shtrihen në nivele të paimagjinueshme. Në të kundërt, krijuesit e Mark 1 të vogël duan që ajo të jetë thjesht “mjaftueshëm e mirë”. Mund të fluturojë vetëm dy kilometra dhe do të kishte vështirësi të funksiononte në vapën e shkretëtirës ose të ftohtin e Arktikut. Është arritur një ekuilibër midis pjesëve të lira dhe saktësisë së përgjithshme, të cilën kompania synon ta rrisë në 90 përqind – aktualisht është rreth 56 përqind.
🔴 The size of a baguette, the mass-made Mark 1 will be the front-line of defence against Russian drone attacks
Find out more ⬇️https://t.co/hxVRm4WPo0 pic.twitter.com/7hRZn45DNe
— The Telegraph (@Telegraph) November 10, 2025
«Ne nuk kërkojmë falje për faktin që prodhojmë armë», thotë Salm, një ish-zyrtar i lartë në Ministrinë e Mbrojtjes së Estonisë. «Nuk kemi frikë të themi se i prodhojmë ato për të rrëzuar dronët rusë me rreze të gjatë veprimi. Dhe nuk kërkojmë falje fare për faktin se kjo do të jetë aftësia më e nevojshme në botën perëndimore në pesë deri në dhjetë vitet e ardhshme».
Çmimi dhe shkallëzueshmëria si avantazhe kryesore
Fabrikat për Mark 1 janë ngritur tashmë në dy anëtarë të NATO-s, me qëllim prodhimin e qindra raketave në ditë. Edhe pse nuk do të zbulonte çmimin, Salm tha se është rreth një e dhjeta e kostos së sistemeve ekzistuese të mbrojtjes ajrore, siç është raketa Stinger, e cila kushton pothuajse 500,000 euro.
Ekzistojnë sfida unike në përpjekjen për të futur një kokë rakete, sensorë dhe karburant në një raketë që nuk është shumë më e gjatë se një tastierë. Në një raketë kaq të vogël, ndërsa karburanti digjet, ndryshimi në peshë ndikon në mënyrë dramatike në këndin e sulmit. Ekipi i Frankenburgut eksperimentoi me “formën, pozicionin e krahut, qendrën e gravitetit, qendrën e presionit, e dini, të gjitha këto gjëra” për të maksimizuar saktësinë, thotë Salm. Për të zgjidhur këtë sfidë me një buxhet të kufizuar, Frankenburg angazhoi disa nga mendjet më të mëdha në këtë fushë.
Një ekip me mendjet më të mëdha
Kryeinxhinieri është Andreas Bappert, i cili projektoi sistemin shumë të kërkuar të mbrojtjes ajrore Iris-T, i cili tani është në përdorim në të gjithë NATO-n dhe në Ukrainë. Ata gjithashtu punësuan një kryeinxhinier i cili punoi në projektin e raketave Spear III në MBDA UK, një projekt kyç i mbrojtjes së Mbretërisë së Bashkuar. “Gjenitë letonezë” gjithashtu iu bashkuan ekipit, thotë Salm.
“Ata bëjnë gjëra që nuk mund t’i mësosh brenda një fundjave nga një video në YouTube, siç mund t’i mësosh me dronë”, shton ai. “Nuk ka libra ‘Shkenca e raketave për fillestarët’ që mund t’i porositësh nga Amazon.”
Fabian Hoffmann, një ekspert në teknologjinë e raketave, shpjegon: “Ka mjaft ekspertë që mund të bëjnë koka raketore, sensorë ose motorë. Por nuk ka shumë njerëz që mund t’i integrojnë të gjitha këto nënsisteme në një raketë funksionale dhe operative – ndoshta vetëm disa dhjetëra.”
Kryeinxhinierët dalin në pah kur gjërat shkojnë keq. “Kur të gjithë kanë një pikëpyetje të madhe mbi kokë sepse askush nuk e di se çfarë po ndodh, ai djali me 30 vjet përvojë kujton, për shembull, testimin që bëri në vitin 2006 që zbuloi se kishte një problem të vogël me një copë që kishte një çarje – dhe e njëjta gjë është edhe këtu”, thotë Hoffmann.
Salm arrin në përfundimin se Frankenburg arrin të tërheqë talente për shkak të një misioni të thjeshtë. “Ka shumë njerëz që zgjohen në mëngjes, lexojnë lajmet dhe janë të indinjuar nga padrejtësia që po ndodh në botë”, thotë ai. “Dhe ne jemi një nga vendet e pakta në Evropë ku mund ta përdorësh talentin tënd për t’i dhënë fund disi kësaj çmendurie.”
The post Kjo raketë e vogël do ta mbrojë Evropën nga dronët appeared first on Alsat.