Qytetarëve turq do t’u duhen që nga data 30 tetor përsëri viza që të hyjnë në Mal të Zi. Ky është epilogu i disa ditëve me incidente të rënda, gjuhë urrejtjeje dhe histeri anti-turke që ka përfshirë rrugët dhe lagjet e kryeqytetit, Podgoricës.
Gjithçka filloi me një përleshje midis disa shtetasve malazezë dhe të huaj, rrethanat e së cilës ende po sqarohen. Një i ri nga Podgorica u plagos në atë rast, dhe megjithëse shtetasit turq u identifikuan si autorë të konfliktit, policia përfundimisht arrestoi tre azerbajxhanas dhe një turk. Përveç të huajve, të cilët kishin një thikë me vete, analiza e pamjeve video të incidentit tregon se një nga banorët e Podgoricës kishte edhe diçka në dorë, dhe autoritetet ende po hetojnë se çfarë ndodhi.
Ndërkohë, një turk dhe një azerbajxhanas, të cilët u akuzuan për tentativën e vrasjes së një të riu nga Podgorica, janë liruar për t’u mbrojtur në liri, sepse nuk ka prova se ata e kanë kryer krimin.
Në përgjithësi incidenti çoi në një shpërthim pakënaqësie ndaj turqve, i cili u shndërrua në ksenofobi të hapur dhe gjuhë urrejtjeje.
Kryeministri dhe vizat e “e gabuara”
Kryeministri Milojko Spajiq, në të njëjtën natë që filluan protestat dhe marshimet anti-turke në pjesë të Podgoricës ku të huajt zotërojnë restorante dhe dyqane, njoftoi se Mali i Zi do të rivendoste vizat për qytetarët turq. Ironikisht, shumica e shtetasve të huaj të dyshuar që morën pjesë në incidentin me banorët e Podgoricës janë azerbajxhanas. Megjithatë, në vend që të merrte në konsideratë të gjitha rrethanat, Spajiq vendosi me nxitim të përmbushte kërkesat e rrugës.
“Ne shohim se në ditët e mëparshme, kur patëm sfida të mëdha, sektori i sigurisë iu përgjigj siç duhet dhe mbrojti qytetarët e të gjitha kombësive, feve, profileve të identitetit dhe të të gjitha shtetësive”, tha Spajiq.
Ai nuk iu referua faktit se për dy netë rresht, policia dëgjoi dhe ndoqi një turmë njerëzish që bërtiste: “Vriteni turkun”, “Turqit jashtë” dhe “Turqit nuk duhet të jenë në këtë qytet”, gjë që është e dënueshme sipas ligjit malazez dhe që i jep policisë bazë për të shpërndarë tubime të tilla.
Në të njëjtën kohë, tetë persona të tjerë u arrestuan për sulm fizik ndaj shtetasve të huaj ose përhapje të gjuhës së urrejtjes kundër tyre në mediat sociale. Opozita i tha Spajiqit se “shteti ka dështuar në provimin e tij”.
Turqit dhe ekonomia malazeze
Atmosfera e persekutimit të turqve ishte përgatitur më parë prej deklaratave nxitëse të politikanëve të caktuar nga radhët e qeverisë, të cilët përhapën dezinformata se në Mal të Zi ka 110.000 turq, ndërsa zyrtarisht ka 13.500. U tha gjithashtu se “Turqia dëshiron të ripushtojë Ballkanin duke dërguar një numër të madh emigrantësh” dhe se “neo-osmanizmi” ishte në veprim.
Fakti është se ardhja e tyre në vitet e fundit ka rritur qiratë dhe çmimet e pasurive të paluajtshme, dhe sigurisht ka ndikuar në rritjen e disa çmimeve dhe shërbimeve të tjera.
Është e sigurt se ata kanë kryer edhe krime të caktuara në Mal të Zi, por jo më shumë se mesatarisht të huajt e tjerë. Ka ndodhur që të huajt nga vende të tjera, si Serbia, Rusia ose Ukraina, kanë kryer krime më të rënda, por kjo nuk ka shkaktuar kaos në rrugë.
Nga ana tjetër, në tetë muajt e parë të këtij viti, turqit kanë investimet më të shumta të huaja në Mal të Zi, me mbi 92 milionë euro të investuara. Kjo është një e pesta e shumës së përgjithshme të investimeve të huaja, sipas të dhënave nga gazeta Vijesti.
Turqit gjithashtu zotërojnë 14.500 kompani në Mal të Zi, ose një në pesë, dhe nga gjithsej 2.8 milionë pasagjerë në të dy aeroportet malazeze vitin e kaluar, një e pesta e tyre, ose 560.000 vetë ose 20 përqind, ishin pasagjerë që fluturonin mes Malit të Zi dhe Turqisë.
Në ditën e parë të futjes së vizave, në aeroportet malazeze, siç raportoi Televizioni Vijesti, nuk kishte më shumë se 40 persona në fluturimet hyrëse nga Turqia. Mesatarja e mëparshme ishte 150.
Në të njëjtën kohë, disa nga hotelierët më të mëdhenj paralajmëruan se turqit po anulonin marrëveshjet dhe se vendimi për të futur vizat do të ndikonte drejtpërdrejt në sektorin e turizmit, i cili është ndër më të rëndësishmit për ekonominë malazeze.
Ashpërsimi i politikës ndaj migracionit
Kryeministri Spajiq është gjithashtu i vetëdijshëm për këtë, duke thënë se është “çmenduri, duke pasur parasysh që Mali i Zi është një vend turistik, t’i thuash dikujt se nuk është i mirëpritur dhe se kjo është vetëvrasje ekonomike”. Nga ana tjetër, ai thotë se nuk do të lejojë askënd të abuzojë me mikpritjen tradicionale malazeze.
Policia ka punuar më shumë në terren ditët e fundit dhe informon publikun çdo ditë për dëbimin ose anulimin e qëndrimit të të huajve për shkelje të rregulloreve. Që nga fillimi i vitit, gati 3.000 të huajve tashmë u është anuluar ose dëbuar qëndrimi.
Qeveria ka njoftuar gjithashtu një Ligj më të rreptë për të huajt, kështu që ata nuk do të jenë më në gjendje të hapin kompani në Mal të Zi nëse nuk punësojnë edhe shtetas malazezë. Kushtet për dhënien e lejeve për qëndrimin dhe punën e tyre në Mal të Zi do të jenë gjithashtu më kufizuese.
E gjithë kjo do të jetë pjesë e një politike të re të imigracionit pasi qeveria, realisht, nuk i kushtoi vëmendje fare për vite me radhë. Ose, siç besojnë shumë, ishte e përshtatshme për një numër të madh të huajsh me kapital të vinin në Mal të Zi, në mënyrë që të mbushnin buxhetin më lehtë.
Mbetet një shije e hidhur që vetëm një valë ksenofobie dhe urrejtjeje ndaj të huajve i detyroi autoritetet që më në fund ta adresonin këtë çështje që e kishin injoruar vazhdimisht. / dw
The post Mali i Zi ashpërson politikën ndaj të huajve appeared first on Alsat.