Pluhuri nga ana e largët e Hënës, i mbledhur nga misioni kinez Chang’e-6, ka zbuluar një thesar të papritur mikroskopik. Analiza e detajuar e materialit ka zbuluar praninë e grimcave nga një meteorit jashtëzakonisht i rrallë i pasur me ujë, aq i brishtë saqë pothuajse kurrë nuk i mbijeton udhëtimit nëpër atmosferën e Tokës, raporton Science Alert .
Ky është fragmenti i parë i konfirmuar i një meteori të njohur si një kondrit karbonat i tipit Iwuna – ose kondrit CI – i gjetur ndonjëherë në Hënë. Zbulimi vërteton se asteroidet e brishta dhe që përmbajnë ujë mund të lënë gjurmë mikroskopike të ngulitura në regolitin hënor. Kondritet CI janë meteoritet më të pasura me ujë dhe avuj, dhe përbërja e tyre është e ngjashme me shkëmbinjtë hapësinorë si Ryugu dhe Bennu. Ato janë jashtëzakonisht poroze dhe “të lagështa”, me deri në 20 përqind të masës së tyre të lidhur në ujë në formën e mineraleve të hidratuara.
Kjo i bën ata jashtëzakonisht të butë dhe të brishtë në krahasim me shkëmbinjtë e tjerë hapësinorë, duke i bërë veçanërisht të ndjeshëm ndaj shkatërrimit gjatë rihyrjes dhe impaktit. Kjo shpjegon pse më pak se një përqind e meteoritëve të gjetur në Tokë i përkasin këtij grupi – ata janë jashtëzakonisht të rrallë. Nuk pritej që ata të mbijetonin as në Hënë. Edhe pse Hëna nuk ka atmosferë në të cilën meteoritët do të digjeshin, shpejtësia me të cilën objektet godasin sipërfaqen e saj është aq e madhe sa materiali pritet ose të avullojë, të shkrihet ose të hidhet përsëri në hapësirë.
Një ekip studiuesish, i udhëhequr nga gjeokimistët Jintuan Wang dhe Zhiming Chen të Akademisë Kineze të Shkencave, analizuan më shumë se 5,000 fragmente materiali nga misioni Chang’e-6 me shpresën e gjetjes së gjurmëve të materialit që dikur goditi sipërfaqen hënore.
Mostra u mblodh nga një krater në pellgun e kraterit Apollo brenda pellgut të gjerë të Polit të Jugut-Aitken, i cili mbulon gati një të katërtën e sipërfaqes së Hënës. Kjo e bëri atë një vend ideal për të gjetur mbeturina të lashta të impakteve.
Studiuesit u përqendruan te olivina, një mineral silikati magnezi-hekuri që gjendet shpesh në shkëmbinjtë vullkanikë dhe meteoritët. Ata izoluan disa fragmente që përmbanin olivinë dhe i nënshtruan ato një analize të detajuar. Nga të gjithë kandidatët, ata në fund identifikuan shtatë fragmente që ishin kimikisht identike me olivinën nga kondritët CI. Analiza tregoi se këto fragmente kishin struktura në përputhje me një shkrirje impakti që ftohej dhe ngurtësohej me shpejtësi.
Surpriza e vërtetë erdhi nga analizat kimike dhe izotopike. Raportet e izotopeve të hekurit, manganit dhe oksigjenit e silicit, të cilat kanë vlera të njohura për olivinën hënore dhe tokësore, nuk përputheshin me materialin nga Hëna ose Toka.
Në vend të kësaj, ato ishin në përputhje të plotë me një origjinë brenda një asteroidi kondriti CI që goditi Hënën, u shkri dhe më pas u ftoh me shpejtësi, duke ruajtur përbërjen e saj kimike për miliarda vjet.
Kjo është prova e parë fizike e drejtpërdrejtë që kondritët CI bombarduan Hënën në fillim të historisë së Sistemit Diellor dhe prova e parë që mbetjet e atij bombardimi mund të mbijetojnë. Shkencëtarët kanë dyshuar prej kohësh se asteroidë si këta mund të kenë luajtur një rol kyç në sjelljen e ujit në Tokën dhe Hënën e hershme, dhe këto shtatë kokrriza të vogla pluhuri janë një argument i fortë në favor të kësaj teorie.
Studiuesit arrijnë në përfundimin se metodologjia e tyre ofron një mjet të vlefshëm për rivlerësimin e përqindjes së kondritëve në Sistemin e brendshëm Diellor. Gjetjet janë botuar në revistën Proceedings of the National Academy of Sciences.
The post Kinezët zbulojnë një meteorit të pasur me ujë në anën e errët të Hënës appeared first on Alsat.