Plani evropian për Ukrainën “zbulohet” për publikun: 24 pika për paqen dhe sigurinë

Në të kundërt, plani evropian është shumë më mbështetës ndaj Ukrainës, duke pranuar sakrificat e mëdha që ajo bëri gjatë luftës me Rusinë. Ndër ndryshimet kryesore në planin evropian është kërkesa që të mos ketë “asnjë kufizim” në madhësinë e forcave të armatosura të Ukrainës.

Ndryshe nga plani i Trump, plani evropian nuk e ndalon Ukrainën të bashkohet me NATO-n, dhe vendimi përfundimtar i nënshtrohet “konsensusit brenda aleancës”. Kjo ka qenë prej kohësh një pikë mosmarrëveshjeje dhe ka të ngjarë të zemërojë Rusinë, e cila fajëson NATO-n për shpërthimin e luftës dhe ka frikë nga zgjerimi i aleancës drejt kufijve të saj.

Plani i Trump është shumë më pajtues ndaj Moskës

Plani evropian pohon gjithashtu se Kievi “nuk do të detyrohet të jetë neutral” dhe do të jetë i lirë të ftojë “forca miqësore” për të vepruar në territorin e tij nëse dëshiron. Ukraina do të marrë “garanci të forta dhe ligjërisht të detyrueshme për sigurinë, përfshirë nga Shtetet e Bashkuara, për të penguar agresionin e ardhshëm” nga Rusia, shton plani evropian.

Plani evropian pranon që duhet të ketë një lehtësim “gradual” të sanksioneve ndaj Rusisë, por vetëm nëse ajo i përmbahet kuadrit të planit të paqes. Nëse armëpushimi shkelet, sanksionet do të rivendosen automatikisht.

Plani i Trump është shumë më pajtues ndaj Moskës, duke parashikuar heqjen e sanksioneve ndaj Rusisë dhe marrëveshje afatgjata biznesi midis Shteteve të Bashkuara dhe Rusisë në fusha të tilla si minierat dhe inteligjenca artificiale. Madje përmendet edhe ribashkimi i vendit me G7-ën.

Plani evropian i armëpushimit

1. Një fund i luftës dhe marrëveshje për të siguruar që lufta të mos përsëritet, me qëllim krijimin e një baze të qëndrueshme për paqe dhe siguri të qëndrueshme.

2. Të dyja palët në konflikt zotohen për një armëpushim të plotë dhe pa kushte në ajër, në tokë dhe në det.

3. Të dy palët fillojnë menjëherë negociatat mbi zbatimin teknik të monitorimit të armëpushimit, me pjesëmarrjen e Shteteve të Bashkuara dhe vendeve evropiane.

4. Po futet në fuqi monitorimi ndërkombëtar i armëpushimit, i udhëhequr nga partnerët amerikanë dhe ukrainas. Monitorimi do të jetë kryesisht nga distanca, duke përdorur satelitë, dronë dhe mjete të tjera teknologjike, me një komponent fleksibël tokësor për të hetuar shkeljet e dyshuara.

5. Do të krijohet një mekanizëm nëpërmjet të cilit palët mund të raportojnë shkeljet e armëpushimit, të hetojnë shkeljet e armëpushimit dhe të diskutojnë masat korrigjuese.

Çështjet humanitare dhe masat e ndërtimit të besimit

6. Rusia i kthen pa kushte të gjithë fëmijët ukrainas të deportuar dhe të zhvendosur ilegalisht. Procesi do të mbështetet nga partnerët ndërkombëtarë.

7. Palët në konflikt shkëmbejnë të gjithë të burgosurit e luftës (parimi “të gjithë për të gjithë”). Rusia liron të gjithë të burgosurit civilë.

8. Pas sigurimit të qëndrueshmërisë së armëpushimit, palët në konflikt duhet të ndërmarrin masa për ndihmë humanitare, duke përfshirë vizitat te familjet përtej vijës së kontaktit.

Garancitë e sovranitetit dhe sigurisë

9. Sovraniteti i Ukrainës respektohet dhe afirmohet. Ukraina nuk detyrohet të jetë neutrale.

10. Ukraina merr garanci të forta ligjërisht të detyrueshme për sigurinë, përfshirë nga Shtetet e Bashkuara (një traktat i ngjashëm me Nenin 5), për të parandaluar agresionin në të ardhmen.

11. Nuk ka kufizime të vendosura mbi forcat mbrojtëse dhe industrinë mbrojtëse të Ukrainës, përfshirë bashkëpunimin ndërkombëtar.

12. Shtetet garantuese do të jenë një grup ad hoc i vendeve evropiane dhe vendeve që dëshirojnë të jenë jo-evropiane. Ukraina është e lirë të vendosë për praninë, armatimin dhe funksionimin e forcave miqësore të ftuara nga Qeveria e Ukrainës në territorin e saj.

13. Anëtarësimi i Ukrainës në NATO varet nga konsensusi brenda Aleancës.

14. Ukraina bëhet anëtare e BE-së.

15. Ukraina është gati të mbetet një shtet jo-bërthamor.

Territori

16. Çështjet territoriale do të diskutohen dhe zgjidhen pas një armëpushimi të plotë dhe pa kushte.

17. Negociatat territoriale fillojnë nga vija aktuale e kontrollit.

18. Pasi të arrihet marrëveshja për çështjet territoriale, si Rusia ashtu edhe Ukraina zotohen të mos i ndryshojnë ato me forcë.

19. Ukraina rimerr kontrollin e centralit bërthamor të Zaporizhias (me pjesëmarrjen e SHBA-së) dhe të digës së Kakhovkës. Do të krijohet një mekanizëm për transferimin e kontrollit.

20. Ukraina gëzon kalim të papenguar përgjatë lumit Dnieper dhe kontroll mbi Istmin e Kinburnit.

Ekonomia, rimëkëmbja dhe dëmshpërblimet

21. Ukraina dhe partnerët e saj vazhdojnë bashkëpunimin ekonomik pa kufizime.

22. Ukraina do të rimëkëmbet plotësisht dhe do të kompensohet financiarisht, duke përfshirë edhe asetet sovrane ruse që do të mbeten të ngrira derisa Rusia të kompensojë Ukrainën.

23. Sanksionet e vendosura ndaj Rusisë që nga viti 2014 mund të lehtësohen gradualisht dhe pjesërisht sapo të arrihet një paqe e qëndrueshme dhe mund të rifillohen në rast të shkeljes së marrëveshjes së paqes (dëmshpërblim).

Arkitektura evropiane e sigurisë

24. Do të fillojnë bisedime të ndara mbi arkitekturën e sigurisë evropiane, duke përfshirë të gjitha shtetet e OSBE-së.

Çfarë përmban plani i Trump?

Përveç lëshimeve territoriale ndaj Ukrainës, plani i Trump për Ukrainën thotë se do të pasojë një “përgjigje ushtarake vendimtare e koordinuar” në rast të përparimeve të mëtejshme ruse. Ai nuk specifikon se çfarë roli do të luajnë Shtetet e Bashkuara në atë përgjigje.

Plani ka edhe elementë ekonomikë: disa nga asetet e ngrira ruse do të përdoren për të rindërtuar Ukrainën, sanksionet kundër Rusisë do të hiqen, SHBA-ja dhe Rusia do të bashkëpunojnë afatgjatë në fusha të tilla si inteligjenca artificiale dhe shfrytëzimi i mineraleve, dhe Rusia do të kthehet në G8.